Czym jest upadłość konsumencka i jak ją ogłosić?

Kiedy w firmie nie widać już perspektyw na poprawę jej prosperowania, przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką. Co to oznacza? Upadłość konsumencka to potoczne określenie postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Czyli procedura sądowa, dzięki której możliwe jest zastopowanie długów tzw. oddłużenie, przy jednocześnie maksymalnym zaspokojeniu wierzycieli. Zwykle jest to ostatnia szansa na wyjście ze spirali zadłużenia.

Możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości mają osoby fizyczne, które w chwili jego składania nie prowadzą działalności gospodarczej. Oczywiście istnieje szansa na ogłoszenie upadłości konsumenckiej wobec osób, które przed złożeniem wniosku prowadziły działalność gospodarczą, jednak warunkiem jest, aby na dzień złożenia wniosku zakończyły jej prowadzenie. Czyli, aby działalność gospodarcza była w pełni zakończona — nie wystarczy samo jej zawieszenie. Umorzenie długów może dotyczyć zarówno tych powstałych podczas prowadzenia działalności, jak i długów związanych ze sferą prywatną dłużnika.

Przedsiębiorca, który staje się niewypłacalny, traci zdolności do terminowego regulowania zobowiązań. Kiedy to się dzieje? Wówczas gdy dłużnik utracił sprawność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, czyli posiada opóźnienie w ich wykonaniu dłużej niż trzy miesiące.

Można go złożyć za pomocą urzędowego formularza, który zawiera:

Niezwykle istotne jest to, aby we wniosku wskazać okoliczności, które uzasadniają jego złożenie (niewypłacalność dłużnika) i ich uprawdopodobnienie. Składając wniosek o upadłość konsumencką, należy załączyć do niego wszystkie dokumenty potwierdzające opisane we wniosku okoliczności – np. umowy, wezwania do zapłaty, orzeczenia sądowe, dokumentację z postępowań komorniczych, jak i dokumenty potwierdzające sytuację życiową dłużnika. Koszt złożenia takiego wniosku to kwota rzędu 30 zł.

Na początku sąd weryfikuje spełnienie przez dłużnika przesłanek ustawowych do ogłoszenia względem niego upadłości konsumenckiej – tj. niewypłacalność dłużnika oraz posiadanie statusu osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Następnie po zmianach ustawy sąd na tym etapie nie bada już przyczyn niewypłacalności dłużnika – tj. przy samym ogłoszeniu upadłości sąd nie ocenia, czy do niewypłacalności dłużnika (powiększenia jej skali) doszło na skutek jego umyślnego działania bądź rażącego niedbalstwa (poprzednio była to przesłanka do oddalenia wniosku). Na tym etapie warto pamiętać, że postawa dłużnika nie pozostaje zupełnie bez znaczenia — sąd oceni ją po przeprowadzeniu upadłości, podczas ustalania planu spłaty wierzycieli (w uproszczeniu — po sprzedaży majątku przez syndyka). To właśnie syndyk ustali okoliczności zadłużenia dłużnika oraz przyczyny jego niewypłacalności, które następnie oceni sąd. Jeżeli sąd uzna, że zadłużenie dłużnika było z jego strony celowe, umorzenie jego wierzytelności nie będzie w ogóle możliwe.

Głównym minusem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest utrata majątku oraz długość trwania postępowania upadłościowego. Plusem upadłości jest samo oddłużenie. Pomimo tego, że majątek zostanie poddany licytacji na poczet spłaty długu, nad dłużnikiem spoczywa ochrona przed pozostaniem bez przysłowiowego „dachu nad głową”. Upadły ma możliwość wnioskowania o wydzielenie środków na wynajem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat. Ponadto wstrzymane są wszelkie działania windykacyjne oraz egzekucyjne. Jako że nie jest to rozwiązanie idealne, warto podejść do sprawy na spokojnie i rozpatrzeć wszystkie „za i przeciw”.